Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kazakistan’ın Hazar kıyısındaki limanı Aktau’da Türkiye-Azerbaycan-Kazakistan Üçlü Dışişleri ve Ulaştırma Bakanları İkinci Toplantısı’nın açılış konuşmasını yaptı.
Toplantıya Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ile katılan Çavuşoğlu, toplantıda Gürcistan’ın da yer aldığına ve bu durumun bölgesel iş birliği vizyonlarını güçlendirdiğini söz ederek, “Son periyotta üç gelişme jeopolitiği geri getirdi. Birinci olarak tedarik zincirlerindeki aksama sürdürülebilir ulaştırma temaslarının değerini gösterdi, artık arz güvenliği en kıymetli rekabet ögesi. İkinci olarak Rusya-Ukrayna savaşı, global besin ve güç krizine yol açtı. İstanbul Tahıl Muahedesi öncesinde global bir besin krizi kapıdaydı. Üçüncü olarak ABD-Çin tansiyonu derinleşiyor. Dünyanın en büyük iki iktisadının ayrışmasını telafi edecek sistemlere gereksinim olduğu ortada. Ortaya çıkan bu sınamalar fırsatları da beraberinde getiriyor. Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarını kurtarması, sürdürülebilir arz güvenliği açısından yeni imkanlar sunuyor” dedi.
Bu yıl Karabağ’ı dünyaya bağlayan Fuzuli ve Zengilan havaalanlarının açılışını yaptıklarını belirten Bakan Çavuşoğlu, “Haziran’daki ilk toplantımızın bildirisinde, Zengezur’un kıymetini vurgulamıştık. Bu bölge Orta Doğu ile Kafkasları, Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlamak açısından stratejik değere sahip. Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) bir milletlerarası teşkilat olarak kurumsallaşması bizlere yeni bir iş birliği tabanı sağlıyor. Teşkilatımız bünyesinde ticari, kültürel, siyasi bütünleşmeyi daha da derinleştireceğiz. Bu kapsamda bilhassa ortak alfabe konusundaki çalışmalar da değer kazanıyor. Semerkant Zirvesi’nde, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) gözlemci üye olmasıyla, teşkilatımızın Akdeniz’e erişimi güçlendirildi. Dorukta imzaladığımız ulaştırma irtibatlarını güçlendiren mutabakatlar büyük ehemmiyet taşıyor. Bunları hayata geçirmek için üçlü başlattığımız bu çoklu platformları somut-sonuç odaklı olarak işletmeliyiz” formunda konuştu.
“ORTA KORİDOR’A MİLLETLERARASI AKTÖRLERİN DE İLGİSİNİN GİDEREK ARTTIĞINI GÖRÜYORUZ”
Kıtalar ortası en büyük ticaret akışının Asya ile Avrupa ortasında olduğunu belirten Çavuşoğlu şunları söyledi: “Edirne’den Katonkaragay’a kadar kuş uçuşu tam 5 bin kilometrelik bir sınırı yalnızca burada bulunan bu masanın etrafındaki 4 ülkeyi katederek geçebilirsiniz. Orta Koridor’a memleketler arası aktörlerin de ilgisinin giderek arttığını görüyoruz. Japonya’nın bu çizgisi denediğini biliyoruz. ABD’nin Tiflis’te lojistik yatırımları desteklediğini memnuniyetle görüyoruz. Avusturya Federal Demiryolu (ÖBB) şirketi, Danimarka’dan Maersk ve Finlandiya’dan Nurminen üzere taşımacılar, Orta Koridor’u daha fazla kullanmaya başladılar. Orta Koridor’da 2022’de taşınan kargo hacminin 2021’in 6 katı olması bekleniyor. Bu fırsattan yararlanmak için ulaştırma ve ticaretin önündeki pürüzleri kaldırmalıyız. Bu hususta atılacak adımları, ulaştırma bakanlarımız çalışıyor.”
“İŞ BİRLİĞİMİZİ SONUÇ ODAKLI OLARAK İLERİ TAŞIMALIYIZ”
Enerjide kaynak ve güzergah çeşitlendirilmesinin kıymetli bir gereksinim hali aldığını belirten Çavuşoğlu, Hazar gazının Avrupa’ya taşınmasında Azerbaycan’la işbirliği yapıyoruz, TANAP projeleriyle birlikte. Tekrar Bakü-Tiflis-Ceyhan ile Hazar Havzası’ndan 16 yıldır Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan petrolünü milletlerarası piyasalara ulaştırıyoruz. Güç alanında iş birliğimizi güçlendirdikçe stratejik pozisyonumuz da pekişecektir. Hepinizle ülke olarak harika bağlarımız var. Şuşa Beyannamesi’yle Azerbaycan’la resmi olarak müttefik olduk. Kazakistan’la ilgilerimizi bu yıl geliştirilmiş stratejik iştirak düzeyine çıkardık. Gürcistan’la stratejik ortağız. Aramızdaki yakın iş birliği, jeopolitiğin dönüşüyle ortaya çıkan krizleri fırsata çevirmemize imkan sağlıyor. İşbirliğimizi sonuç odaklı olarak ileri taşımalıyız daima birlikte. Bu çerçevede 2022-2027 yol haritamızı oluşturan çalışma kümemize da huzurlarınızda teşekkür etmek istiyorum” formunda konuştu.
“ASYA VE AVRUPA ORTASINDA TİCARİ VE EKONOMİK ETKİLEŞİMİ SAĞLAYAN BİR POZİSYONA SAHİBİZ”
Bakan Çavuşoğlu, toplantı sonrasında düzenlenen basın toplantısında ise “Bu kere dostumuz Gürcistan’ı da ortamızda görmekten mutluyuz. Kazakistan’daki Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarının Kazak kardeşlerimiz için güzel olmasını diliyorum. Sayın Tokayev’i seçim zaferinden ötürü bir sefer daha tebrik ediyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımız da kendisini arayarak Türkiye ismine tebriklerini ilettiler” dedi.
Bakan Çavuşoğlu kelamlarına şu biçimde devam etti: “Türkiye-Kazakistan bağlarını geliştirilmiş stratejik iştirak düzeyine çıkardık. Önderlerimiz bu yıl iki devlet ziyareti düzenlediler. 20 muahede imzaladık. Can Azerbaycan ile münasebetlerimiz müttefiklik düzeyinde. Sayın Cumhurbaşkanımız bu yıl Azerbaycan’ı iki sefer, Cenap Prezident Aliyev ise ülkemizi üç kere ziyaret etmiştir. Gürcistan ile stratejik ortağız. Dışişleri Bakanı dostum İlia Darchiashvili ile tertipli temas halindeyiz. En kısa vakitte Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Kurulu Zirvesi’ni de Gürcistan’da Cumhurbaşkanımızın ziyareti marjında gerçekleştirmek istiyoruz. Global ve bölgesel gelişmelerin ortaya çıkardığı sınamaları yönetmemiz, fırsatları da lehimize çevirmemiz gerekiyor. Haziran ayında başlattığımız üçlü sistemin temel maksadı da aslında budur.
Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı dünya pazarlarına daima erişimin ehemmiyetini gözler önüne serdi. Bunun için güçlü bir ulaştırma altyapısı koşul. Hazar geçişli Doğu-Batı orta koridorunun kıymeti her geçen gün artıyor. Orta koridorda 2022’de taşınan kargo hacminin, 2021’in 6 katı olması bekleniyor. Yani yaklaşık 3.2 milyon ton. Memleketler arası aktörler de Orta Koridor’a artan bir ilgi gösteriyor. Asya ve Avrupa ortasında artık ticari ve ekonomik etkileşimi sağlayan bir pozisyona sahibiz. Ulaştırma ve ticaretin önündeki manileri kaldırarak potansiyelimizi hayata geçirebiliriz.
Bu toplantı öncesinde Ulaştırma Bakanlıklarımız Orta Koridor’un altyapısını güçlendirmek amacıyla somut iş birliği ögeleri içeren 2022-2027 yol haritasını hazırladılar. Kendilerine de çok teşekkür ediyoruz. Daha evvel de vurguladığımız üzere Bakü-Tiflis-Kars demir yolu, Bakü-Tiflis-Ceyhan boru sınırı, TANAP boru çizgisi üzere projeler stratejik nitelikte. Marmaray, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, 1915 Çanakkale Köprüsü üzere yatırımlarımız da stratejik bir vizyonun eseridir. Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarını kurtarması yeni imkanlar sunuyor.
Karabağ’ı dünyaya bağlayan Fuzuli ve Zengilan havaalanlarının açılışını yaptık. TDT Semerkant Zirvesi’nde aramızdaki ulaştırma ilişkilerinin ve ticari iş birliğinin güçlendirilmesi maksadıyla birçok adım attık. KKTC’nin, TDT’ya gözlemci üye olmasıyla teşkilatımız Akdeniz’e erişimini güçlendirdi. TDT bünyesinde misal adımların devamı da gelecektir. Yalnızca ticaret ve ulaştırma alanlarında değil kültürel ve siyasi mevzularda da iş birliğimizi daha da derinleştireceğiz. Bu bağlamda ortak alfabe için yaptığımız çalışmalar ve ortak mirasımızın korunmasına yönelik adımlara özel ehemmiyet veriyoruz. Sınamaların da fırsatların da şuurundayız. Kaybedecek vaktimiz yok. Bugünkü toplantımız da bu anlayışın sonucu. Birlikte somut adımlarla ilerleyeceğiz.”